واژه ضمن خدمت که به (OJT ( on the job training مشهور است ، آموزش توانایی و دانش لازم به کارکنان در جهت انجام کاری مشخص در محیط کار را آموزش حین خدمت میگویند.
آموزش ضمن خدمت میتواند به وسیله تجربه کاری به دست آمده در محیط کار رخ دهد یا با انجام عملی وظیفه سازمانی فرد وقوع یابد و یا میتواند با استفاده از کلاس های آموزشی محیط کار فراهم گردد.
در شرکت هایی که ساختار اداری بزرگی دارند و بسیاری از افراد نیز ممکن است در شغلی غیرمرتبط با رشته تحصیلیشان مشغول به کار باشندو نداشتن اطلاعات کافی و دانش و مهارت های کم کارکنان این موارد و موضوعات بسیار دیگری اهمیت فراوان آموزش ضمن خدمت را نشان میدهد.
در این راستا آموزش نیروی انسانی و ارزیابی آثار آن بر افزایش عملکرد آنان، بسیار حایز اهمیت است. آموزش صحیح نیروی انسانی، ضمن اینکه باعث ارتقاء عملکرد کارکنان و سازمان میگردد و زمینههای برخورد مناسبتر کارکنان با مراجعان را نیز فراهم مینماید.
آموزش ضمن (حین) خدمت از لحاظ سازمانی به آن آموزشی گفته میشود که پس از استخدام فرد در سازمان صورت میگیرد و هدف از آن آمادهسازی افراد برای اجرای بهتر مسئولیتهایشان و بهبود تواناییها و مهارتهای آنان است.
جان اِف. می در تعریف آموزش ضمن خدمت گفته است: آموزش ضمن خدمت عبارت است از بهبود نظامدار و پیوسته استخدام شدگان از نظر دانش، مهارتها و رفتارهایی که به رفاه آنان و سازمان محل خدمتشان کمک میکند. به این ترتیب هدف از آموزش ضمن خدمت، ایجاد توانایی بیشتر تولید، افزایش کارایی در شغل کنونی و کسب شرایط بهتر برای دست یافتن به مقامات بالاتر میتواند باشد.
۱. پس از استخدام فرد در مؤسسه یا سازمان صورت میپذیرد.
۲. هدف و منظور از این آموزش، آمادهسازی افراد برای اجرای بهینه وظایف و مسئولیتهای کاری است.
۳. این نوع آموزشها عمدتاً در سه محور اساسی «توسعه دانش، بهبود مهارتها و ایجاد یا تغییر نگرشها» ارائه میشود.
۴. جهت گیری اصلی این آموزشها، کارها یا وظایف مورد تصدی است.
آموزش ضمن خدمت با توجه به ماهیت آموزشها، مدت زمانی که برای آموزش در نظر گرفته میشود و نیز هدف و منظور از آموزش، متفاوت است. بر این پایه، آموزش ضمن خدمت به موارد زیر تقسیم میشود:
برپایه زمان: کوتاهمدت – بلندمدت – ترکیبی
برپایه هدف: توجیهی – بازآموزی – جبرانی – دانشافزایی
برپایه ماهیت: ویژه – تخصصی
قبل از جنگ جهانی دوم ، در کشورهایی مانند انگلستان آموزشی جامع و مناسبی برای کارکنان سازمانهای دولتی وجود نداشت. لیکن پس از جنگ، اداره کل کارآموزی و آموزش وابسته به وزارت خزانهداری تأسیس شد و برنامههای آموزشی خود را برای حل مسائل مربوط به توسعه ملی آغاز نمود. چند سال بعد در فرانسه نیز برای اولی بار مرکز آموزش جدیدی به نام مدرسه ملی امور اداری تأسیس گردید. این مرکز به منظور ارتقاء کیفیت و کارایی نیروی انسانی در سازمانهای دولتی بر اجرای برنامههای آموزشی جامع همت گمارد. دولت آموریکا نیز در سال 1337 با تصویب اولین قانون در کنگره این کشور، راه را برای آموزش نیروی انسانی در بخش دولتی باز کرد.
پیشرفت و بالندگی هر کشور به انسانهای آن کشور بستگی دارد نیروی انسانی کارآمد و با دانش است که یک جامعه را بالنده و پیشرفته میگرداند. تحقق توسعه، نیازمند پرورش نیروی انسانی باکیفیت و باصلاحیت است و پیشرفت همهجانبه بدون داشتن انسانهایی فرهیخته و متمدن ممکن نیست.
هر فردی که در یک سازمان استخدام می شود در بدو ورود بسیاری از مسائل را نمی داند، لذا ضروری است که در ابتدا مدتی را تحت آموزش باشد. مثلا در شرکت برقی ماتسوشیتا، به طور معمول کارکنان به مدت چندماه در برنامه آموزش بدو خدمت شرکت میکنند و از آنها خواسته میشود که چند ماهی را در کارخانه و یا فروشگاههای خرده فروشی مشغول کار شوند تا بدین طریق از وضعیت تولید و نیازهای مشتریان آگاهی یابند.
موسسه آموزشی ادیبـان ، مدت 12 سال مجری دوره های برون سپاری اداره تعاون ،کار و رفاه اجتماعی بوده و آماده همکاری و اجرای دوره هابی آموزشی مبتني بر فرآيندهاي نياز سنجي و بر اساس اعلام نياز دستگاههاي دولتي و غير دولتي اعم از وزارتخانهها، سازمانها، ادارات کل، نهادها، شرکت ها و بنگاههاي اقتصادي بزرگ و کوچک، واحدهاي صنعتي، توليدي، کشاورزي و خدماتي مي باشد.
اجرای ، دوره های بدو خدمت و ضمن خدمت کارمندان و دوره هاي تخصصي فناوري اطلاعات و ارتباطات در نظام آموزشي رسمي و غيررسمي کشور با ارائه آموزشهاي حرفهاي و کاربردي به متقاضيان
* اجراي آزمونهاي غير حضوري و الکترونيکي ويژه کارکنان دولت
* اجراي دوره هاي مديريتي پايه ، مياني، عالي
* اجراي دوره هاي توجيهي بدو خدمت، عمومي، شغلي
* فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT )